Kategori: Basın Merkezi

9 Ekim 2003’te T.C. hükümeti, “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu”nu 4982 sayı ile TBMM’den geçirdi. Kanunlaşan metin, 25 Haziran 2003’te Adalet Bakanlığı tarafından Meclise sunulmuştu. TBMM Avrupa Birliği’ne Uyum Komisyonu tarafından bu tasarı ile ilgili olarak 16 Temmuz 2003’te önemli bir rapor hazırlanmış, TBMM Adalet Komisyonu da 24 Temmuz 2003’te tasarıya ilişkin raporunu yayınlamış idi.

550 milletvekilinin 237’si kanunun oylandığı oturumda hazır bulundu ve muhalefet kanadı dahil, mevcut oyların çoğu tasarının kanunlaşması yönünde kullanıldı.

Uygulamanın nasıl gerçekleştirileceğine dair hüküm içermeyen Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun uygulanması ile ilgili esas ve usullerin belirlenmesine ilişkin yönetmeliğin, Kanunun yayımını takip eden altı ay içinde yürürlüğe girmesi öngörülmüş. Bu Yönetmelik Başbakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulacak. Böylece Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, 24 Ekim 2003 günlü Resmi Gazete’de yayınlanmasını takip eden altıncı ayın sonunda yürürlüğe girecek.

Türkiye’de bu yeni Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte ortaya çıkacak gelişmelerden biri de “Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu” olacak. Bu Kurul, Kanun’un 16 ve 17 nci maddelerindeki gerekçelere dayanılarak reddedilen bilgi edinme başvuru sahiplerinin itirazlarını inceleyecek.

Yargı denetimi dışında kalan idarî işlemlerden kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkilemeyecek nitelikte olanlar, devlet sırrına, ülkenin ekonomik çıkarlarına, istihbarat, idari soruşturmaya veya adli soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler sözkonusu Kanun’un kapsamı dışında. Özel hayatın gizliliği, haberleşmenin gizliliği veya ticari sırrın ihlali sonucu doğuracak bilgi veya belgeler de Kanun kapsam dışında bırakılmış. Fikir ve sanat eserlerine ilişkin bilgi edinme başvuruları hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanacak; kurum içi düzenlemeler, kurum içi bilgi notu ve tavsiyeler ile tavsiye ve mütalaa taleplerinin de sözkonusu düzenlemelerden etkilenen kurum çalışanlarının hakları saklı kalmak üzere, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun kapsamı dışında kalması öngörülmüş.

Konuyla ilgili olarak Dr. Yaman Akdeniz, “Açıklık ve şeffaflık yolunda çok önemli bir ilk adım olmakla birlikte, bu Kanun, bilgi edinme hakkının sınırlarını çok net biçimde belirlememektedir. ‘Sır’rın anlamı bu konuda Adalet Bakanlığı tarafından yapılacak ayrı bir yasal düzenleme ile belirlenecektir. Dolayısıyla, Türkiye’de hükümetin ne kadar şeffaf olduğu o zaman görülecek…” dedi…

Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Nerede? (*pdf format)

Uluslararası Bilgi Edinme Hakkı Günü, (“Right to Know Day”) dünya üzerindeki tüm demokratik toplumlarda, bilgiye erişim hakkının önemine dikkat çekmek amacıyla ilk kez, Bulgaristan’da bu konu ile ilgili olarak yapılan 3 günlük bir çalıştayın son günü olan 28 Eylül 2002’de başlatılmış bir sivil kutlama ve bir FOIA (Bilgi edinme hakkı kanunu) ağı… ABD’de ise “16 Mart” kutlanıyor…

Ayrıntılar için bkz:
http://www.foiadvocates.net/

28 Eylül’ü EPIC (Electronic Privacy Information Center) “Freedom of Information Litigation Manual” kitabının yeni versiyonunu çıkararak kutladı:

BilgiEdinmeHakki.Org Raporu: Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Sağlık Bakanlığı Tarafından Uygulanmasındaki Yanlışlıklar, 21 Ekim 2004.

Bilgiedinmehakki.org olarak 28 Eylül 2004 tarihinde “Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması” başlıklı bir rapor yayınladık. Bu araştırma ve incelemeden ortaya çıkan en önemli sonuçlardan biri Sağlık Bakanlığı veÇalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın “Bilgi Edinme Birimleri”nin oluşturulmasına, yapılan başvuruya ve sorulan sorulara herhangi bir yanıt vermemesidir. Yayınladığımız raporda uygulamada önemli problemler olduğuna dikkat çekilmiş ve yanıt vermemekte direnen bu iki Bakanlığın bilgi edinme hakkının kullanılmasına yardımcı olmada sınıfta kaldıkları belirtilmişti.

21 Ekim 2004 tarihli bu yeni raporumuzda Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun 5. maddesindeki Bilgi verme yükümlülüğünü dikkate almayanSağlık Bakanlığı‘nın Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ile ilgili uygulamalarını detaylı bir şekilde inceledik. Ortaya çıkan sonuç Sağlık Bakanlığı’nın Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ve ilgili Yönetmelik altındaki sorumluluklarını yerine getirmediğidir. Bu bakanlık tarafından yapılan yanlışlıklarla ilgili raporumuzu http://www.bilgiedinmehakki.org/doc/saglik_rapor.pdf adresinden temin edebilirsiniz.

BilgiEdinmeHakki.Org bu kısa raporda belirtilen Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanmasındaki yanlışlıkların giderilmesini, öncelikle Sayın Sağlık Bakanı Prof.Dr. Recep AKDAĞ’dan ve Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’ndan talep eder.

BilgiEdinmeHakki.Org Raporu: Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması – Sürüm 1.5
http://www.bilgiedinmehakki.org/doc/tr_uygulama_rapor_upd2.pdf

Dr. Yaman AKDENIZ tarafından yazılmış ve 28 Eylül 2004 tarihinde yayınlanmış olan Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması raporunun 14 Ekim 2004 tarihinde yeni bir sürümü yayınlanmıştır. Bu sürümde İçişleri Bakanlığı’ndan gelen cevap göz önünde bulundurularaktan rapor güncellenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan gelen cevaplar kısmi olarak rapora eklenmiştir. Bu Bakanlıklara gönderilen yazılı cevaplar raporun bu sürümüne eklenmiştir. Bu Bakanlıklardan ayrıntılı bilgi verilmesini beklemeye devam ediyoruz.

Halen Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan hiç bir cevap verilmemiştir.

BilgiEdinmeHakki.Org’un yaptığı bu araştırma ve incelemeden ortaya çıkanları şu şekilde özetlemek mümkün:

• Bilgi Edinme Hakkı Kanunu yaklaşık 6 ay önce yürürlüğe girmiştir.
• Bütün Bakanlıklar, Bilgi Edinme Birimlerini oluşturmuş ve internet üzerinden başvuru kabul etmeye başlamıştır.
• Bakanlıkların web sitelerinde belli bir standart olmadığı gözlenmiştir. Hala iletişim bilgileri, kanun ve yönetmelik hakkında eksik bilgi veren Bakanlıklar mevcuttur.
• Vatandaşlar bilgi edinme haklarından yararlanmaya başlamış, ve Bakanlıklara yüzlerce başvuruda bulunmuşlardır.
• En çok başvuru bugüne kadar verilen bilgilere göre Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’na yapılmıştır (7265 başvuru).
• Adalet Bakanlığı, ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, yapılan başvurulara aynı gün içinde detaylı yanıt vermiş, ve bu verilen yanıtlara ilaveten sorulan soruları da 24 saat içinde yanıtlamışlardır.
• Bilgi Edinme Birimlerinin oluşturulmasına rağmen iki Bakanlık (Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) başvuru yapılmasına rağmen sorulan sorulara yanıt vermemiştir.
• Milli Savunma Bakanlığı, Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı, ve İçişleri Bakanlığı istenilen bilgileri ancak ikinci bir itiraz sonrası vermiştir ve ilk yanıtlarında bu bilgileri vermekten kaçınmışlardır. Fakat üç Bakanlık da istenilen bütün bilgileri ikinci yanıt mektuplarında vermişlerdir.
• İki defa başvuru yapılmasına rağmen cevap vermeyen Milli Eğitim Bakanlığı, bu raporla ilgili Basın’da çıkan yazıları takiben BilgiEdinmeHakki.Org ile temasa geçip istemiş olduğumuz bazı bilgileri vermiştir. Bu Bakanlık’tan daha detaylı bilgi istenmiştir ve halen cevap beklenmektedir.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bu raporla ilgili Basın’da çıkan yazıları takiben BilgiEdinmeHakki.Org ile temasa geçip istemiş olduğumuz bazı bilgileri vermiştir. Bu Bakanlık’tan daha detaylı bilgi istenmiştir ve halen cevap beklenmektedir.
• Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu ve bu Kurul ile iletişim konusunda hiç bir Bakanlık açık bilgi vermemektedir ve bilgi edinme hakkı başvuruları yapıldıktan sonra sorulduğunda da bu raporda BEDK hakkında verilmiş olan iletişim bilgilerini tam olarak vermemiştir.

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun kısa geçmişi ve Bakanlıklar tarafından uygulamaya konulmasından bugüne kadar ortaya çıkan tablo yukarıda da görüldüğü gibi “karışık”.

Uygulamada önemli problemler olduğu bu araştırmada açıkça ortaya çıkmıştır. Yanıt vermemekte direnen Bakanlıklar:

Sağlık Bakanlığı
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

bu hakkın kullanılmasına yardımcı olmada “sınıfta kalmıştır”!

Etkiler-Tepkiler…

Radikal – “Bakanlık: Biz bilgi verdik” (07/10/2004)
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=130431&tarih=07/10/2004

RADİKAL – İSTANBUL – ‘Bilgilenmehakki.org’ portalı tarafından hazırlanan raporda sorulara yanıt vermeyen bakanlıklardan biri olduğu belirtilen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, raporu hazırlayan Dr. Yaman Akdeniz’in başvurusuna yanıt verdiklerini açıkladı. Radikal gazetesinde dün yayımlanan ‘Bilgi edinmek kolay değil’ haberiyle ilgili açıklama yapan bakanlık, Akdeniz’e 25 Ağustos’ta yanıt verdiklerini, ancak maildeki sorun nedeniyle cevabın ulaşmadığı, bunun üzerine de gerekli bilgilendirmenin 22 Eylül’de mektupla yapıldığı vurgulandı.

BilgilenmeHakki.Org Basın Açıklaması, 07 Ekim 2004:

Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması raporumuzu Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan gelen cevabı göz önünde bulundurarak, 06 Ekim 2004 tarihinde güncelledik. Bu Bakanlık’tan gelen cevap rapor yayınlandıktan sonra elimize geçtiği için raporumuzun ilk versiyonunda bu Bakanlığın vermiş olduğu cevap ve bilgiler yer almamıştır.
Raporun 06 Ekim 2004 tarihli 1.1 sürümüne aşağıdaki adresten ulaşılabilir:http://www.bilgiedinmehakki.org/doc/tr_uygulama_rapor_upd1.pdf

Dün basında bu raporla ilgili çıkan haberlerden sonra Milli Eğitim Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bizimle elektronik posta aracılığı ile temasa geçmişlerdir. Bu Bakanlıklardan detaylı bilgi istenmiştir ve bu Bakanlıklardan gelecek olan detaylı bilgiler göz önünde bulundurularaktan rapor tekrardan önümüzdeki günlerde güncellenecektir. Fakat halen Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından bugüne kadar verilmiş bir cevap yoktur. İçişleri Bakanlığı da yapmış olduğumuz itiraza halen cevap vermemiştir.

Gelişmeler hakkında buradan bilgi vermeyi sürdüreceğiz…

Yayınlanan Rapor’la ilgili olarak Türk Basınında ve Internet’te yer alan haberler:

Radikal-online / Türkiye / “Bilgi edinmek kolay değil”:
http://www.radikal.com.tr/veriler/2004/10/06/haber_130319.php

ZAMAN 06.10.2004
http://www.zaman.com.tr/?hn=98634&bl=haberler

Yeni Safak Online – Politika – Haber : “En hızlı bakanlık Adalet” – 5.10.2004
http://www.yenisafak.com.tr/arsiv/2004/ekim/05/p06.html

Türk Ticaret Net’de Yurtsan Atakan’ın makalesi: “Bilgimi isterim. Al sana bilgi!”
https://www.turkticaret.net/business_center/haber.php?id=4108

Memurlar.Net’te:
http://www.memurlar.net/haber/10490/

“Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması” : Sürüm 1.1 – Güncelleme Tarihi: 06 Ekim 2004

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan’ndan gelen cevap göz önünde bulundurularaktan Rapor güncellendi.

Güncellenmiş rapora aşağıdaki adresten ulaşılabilir:

http://www.bilgiedinmehakki.org/doc/tr_uygulama_rapor_upd1.pdf

Birçok devlet memurunun gizlilik gerekçesiyle mağdur olmasına yolaçan sicil dosyaları üzerindeki yasak kaldırıldı. Ancak sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine dair bilgiler, kanun kapsamı dışında kaldı.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personelin sicil dosyaları şeffaflaştırıldı. Başbakanlık Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu, birçok devlet memurunun gizlilik gerekçesiyle mağdur olmasına yol açan sicil dosyaları üzerindeki yasağı kaldırdı. Bazı hakim ve savcılar ile emniyet mensuplarının, sicil dosyaları hakkında bilgi istemesi üzerine Adalet ve İçişleri Bakanlıkları, Kurula başvurarak görüş sordu. Kurulun, 5 Temmuz’da oybirliği ile aldığı kararda, ‘bilgi edinme hakkı’nın çerçevesi çizildi. Kararda, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan personelin, çalışma hayatı ve meslek onurunu etkileyecek nitelikteki ‘gizlilik’ dereceli her türlü belge ve bilgiye ulaşabileceği bildirildi.

‘Gizli bilgiler, üçüncü kişilere kapalı’
Ruhi Özbilgiç’in başkanlığında üyeler Muzaffer Hatipoğlu, Çağatay Özcan, Doç. Dr. Ahmet Gökçen, Doç. Dr. Hasan Nuri Yaşar, Prof. Dr. Yavuz Atar, Muhsin Eren, Doç. Dr. Yusuf Srınay ve Niyazi Güney’den oluşan kurulun kararında, gizlilik dereceli bilgilerin üçüncü kişilere kapalı olduğu vurgulandı.
Kararda, şöyle denildi: “Çağdaş kamu yönetimi anlayışının hakim olduğu ülkelerdeki uygulamalara bakıldığında, kamu görevlileri için düzenlenen sicil raporu benzeri dosyaların üçüncü kişilere karşı gizli tutulduğu, dosyanın ilgilisine karşı ise açık olduğu görülmektedir. Nitekim Bilgi Edinme Hakkı Kanunu da bu yönde atılmış bir adımdır. Sivil ve askeri istihbarat birimlerinin görev ve faaletlerine ilişkin bilgi veya belgeler, bu kanun kapsamı dışındadır. Ancak bu bilgi ve belgeler, kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise istihbarata dair belge ve bilgiler bilgi edinme hakkı kapsamındadır. İlgili personelin kendisiyle ilgili bilgi ve belgelere erişim hakkı yoktur.”

Kararda; hakim, savcı ve emniyet mensupları ile ilgili sicil raporları ve müfettiş hal kağıtlarının çalışma hayatı ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte olduğu vurgulandı. Kararda, üçüncü kişilere saklı tutulmak kaydıyla bu bilgi ve belgelerin, hakim, savcı ve emniyet mensuplarına açık olması gerektiği kaydedildi.
Kaynak: http://www.yenisafak.com/arsiv/2004/eylul/23/g02.html
EVİN GÖKTAŞ / ANKARA

BilgiEdinmeHakki.Org / BilgilenmeHakki.Org Raporu: Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Bakanlıklar Tarafından Uygulanması, 28 Eylül 2004

BilgilenmeHakki.Org / Bilgiedinmehakki.org olarak Ağustos 2004 içinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Nerede? başlıklı bir rapor yayınladık. Bu rapordan hareket ederek 24 Nisan 2004 tarihinde yürürlüğe giren 4982 sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu”nun Bakanlıklar tarafından uygulamasını incelemeye aldık. Bu incelemeden çıkan sonuçları da kamuoyunu ve vatandaşları bilgilendirme amacı ile 28 Eylül 2004, Dünya Bilgi Edinme Hakkı günü kutlamalarına Türkiye’den bir katkı olarak yayınladık.

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu yaklaşık 5 ay önce yürürlüğe girmiştir.
Bütün Bakanlıklar, Bilgi Edinme Birimlerini oluşturmuş ve internet üzerinden başvuru kabul etmeye başlamıştır.
Bakanlıkların web sitelerinde belli bir standart olmadığı gözlenmiştir. Hala iletişim bilgileri, kanun ve yönetmelik hakkında eksik bilgi veren Bakanlıklar mevcuttur.
Vatandaşlar bilgi edinme haklarından yararlanmaya başlamış, ve Bakanlıklara yüzlerce başvuruda bulunmuşlardır.
Adalet Bakanlığı, ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, yapılan başvurulara aynı gün içinde detaylı yanıt vermiş, ve bu verilen yanıtlara ilaveten sorulan soruları da 24 saat içinde yanıtlamışlardır.

Bilgi Edinme Birimlerinin oluşturulmasına rağmen dört Bakanlık (Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Tarım ve Köy Işleri Bakanlığı) başvuru yapılmasına rağmen sorulan sorulara yanıt vermemiştir.
Bilgi Edinme Birimini 3 ay gecikmeli olarak oluşturan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan halen yanıt beklenmektedir.
Milli Savunma Bakanlığı ve Bayındırlık ve Iskan Bakanlığı istenilen bilgileri ancak ikinci bir itiraz sonrası vermiştir ve ilk yanıtlarında bu bilgileri vermekten kaçınmışlardır. Fakat iki Bakanlık da istenilen bütün bilgileri ikinci yanıt mektuplarında vermişlerdir.
Aynı şekilde, istenilen bilgileri vermeyen İçişleri Bakanlığı’na itiraz edilmiştir ve halen yanıt beklenmektedir.
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu ve bu Kurul ile iletişim konusunda hiç bir Bakanlık açık bilgi vermemektedir ve bilgi edinme hakkı başvuruları yapıldıktan sonra sorulduğunda da bu raporda BDEK hakkında verilmiş olan iletişim bilgilerini tam olarak vermemiştir.

Uluslararası bilgi edinme hakkı gününüz kutlu olsun!

Rapor için
http://www.bilgiedinmehakki.org/doc/tr_uygulama_rapor.pdf